عملکرد کافئین چگونه است؟

همان طور که می دانیم این ماده یک محرک سیستم اعصاب مرکزی است . در این سیستم روی گیرنده آدنوزین در مغز تاثیر می گذارد و باعث فعالیت کمتر این گیرنده می شود. هم چنین روی قلب، عضلات و مراکز کنترل فشار خون تاثیر می گذارد . باعث افزایش انرژی و متعاقب آن افزایش نرخ چربی سوزی می شود. مصرف کافئین در افرادی که به تازگی شروع به مصرف آن کرده اند باعث افزایش ادرار و دفع آب زیر پوستی و میان بافتی می شود. حتی در صورت زیاده روی در مصرف می تواند باعث کمبود آب بدن و الکترولیت ها شود.

آیا نقش آنتی اکسیدانی دارد؟

مصرف کافئین سطح آنتی اکسیدانی به نام گلوتامین را در بدن افزایش می دهد و باعث بهبود عملکرد کبد می شود. از طرفی به کاهش ریسک ابتلا به سیروز کبدی و جلوگیری از پیشرفت هپاتیت نوع C کمک می کند. هم چنین  اثرات کمک کننده ای در افراد مبتلا به سرطان کبد دارد.
دانه قهوه و بالطبع انواع نوشیدنی های قهوه را می توان منبع اصلی کافئین به حساب آورد. تقریبا ۱۵۰ میلی لیتر از نوشیدنی قهوه حاوی ۸۰ میلی گرم از این ماده است. البته باید توجه داشت که قهوه انوع مختلفی دارد که غلظت کافئین در آنها متفاوت است. بالاترین غلظت را در بین قهوه ها، قهوه روبوستا دارد که هر ۱۵۰ میلی لیتر از نوشیدنی آن حاوی حدود ۱۱۰ میلی گرم کافئین است.

هدف از مصرف در ورزشکاران

به تجربه ثابت شده است که باعث بهبود عملکرد در ورزش های مختلف می شود. بسیاری از ورزشکارانی که سابقه مصرف کافئین را داشته اند اظهار می دارند که این ماده علاوه بر اینکه باعث  افزایش راندمان فیزیکی می شود، از لحاظ مغزی و فکری هم می تواند کمک کننده باشد. مداومت و استقامت در رقابت های ورزشی را بهبود می بخشد. این آثار در ورزشهایی مثل دوچرخه سواری، فوتبال و دو و میدانی طبق تحقیقات رسمی به اثبات رسیده است این افزایش انرژی از ۷ تا ۲۲% بسته به واکنش بدن ورزشکار و مقدار کافئین مصرفی متفاوت بوده است.

عوارض جانبی احتمالی

کافئین معمولا برای غالب افراد بزرگسال در صورتی که دوز های متعارف مصرف شود عوارض جانبی نخواهد داشت. اما در بعضی موارد نادر یا در صورت مصرف بیش از حد معمول می تواند عوارض زیر را داشته باشد:

• بی خوابی
• عصبانیت، بی قراری
• معده تحریک پذیر
• حالت تهوع و استفراغ و ایجاد اسهال
• افزایش میزان ضربان قلب و تنفس
• سردرد، اضطراب
• وزوز گوش
• افزایش مشکلات در اختلال اضطراب و دو قطبی و ایجاد علائم اسکیزوفرنی
• افزایش فشار خون
• افزایش پیشرفت بیماری پارکینسون

عملکرد کافئین در انواع ورزش ها چگونه است؟

ورزش های استقامتی شدید
مصرف کافئین در مسابقات رقابتی که حدود ۲۰ دقیقه به طول می انجامد و نیازمند اجرای ورزشی بالاتر از VO2max 90% است، باعث افزایش عملکرد ورزشکار می شود. در یک گروه از شناگران رقابتی ۱۵۰۰ متر  باعث بهبود عملکرد و رکورد حدود ۵ الی ۱۲ ثانیه شد.

چه میزان کافئین برای بهبود عملکرد ورزشی مناسب است؟

برای بروز اثرات کافئین در ورزش باید به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن ۳ الی ۶ میلی گرم کافئین مصرف شود. اگر غیر از کافئین مکمل غذایی دیگری نظیر مکمل های پمپاژ خون هم استفاده می کنید باید به مقدار کافئین موجود در این مکمل ها هم دقت کنید تا اشتباها دوز بیشتری کافئین مصرف نکنید که باعث عوارضی هم چون عصبانیت یا بی قراری می شود.

افزایش گردش خون

در سال ۲۰۱۸ در کشور ژاپن یک پژوهش بر روی تاثیر کافئین بر روی گردش خون انجام شد. این تحقیق بر روی دو گروه انجام گرفت.  یکی از آن ها از قهوه کافئین دار و گروه دیگر قهوه بدون کافئین استفاده می کردند. با اندازه گیری مقدار گردش خون در رگ های کوچک بدن بعد از ۷۵ دقیقه از مصرف قهوه مشخص شد گروه اول  استفاده کرده بودند به مقدار ۳۰ % افزایش گردش خون داشتند. همانطور که می دانیم افزایش و بهبود گردش خون می تواند باعث بهبود عملکرد ورزشی شود.

تاثیر این مکمل بر قدرت عضلات

در تحقیقی که در دانشگاه کانتری انجام شد پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که مصرف مکمل کافئین کاهش قدرت عضلات ناشی از افزایش سن را به شدت خنثی می کند.

تاثیر بر روی احساس درد

محققین دانشگاه هاپکین در آمریکا پس از بررسی های فراوان مشاهده کردند که مصرف ۲ تا ۳ فنجان قهوه قبل از تمرین با شدت بالا می تواند احساس درد و سوزش عضلات حین تمرین را کاهش دهد. هم چنین مصرف کافئین می تواند به بهبود اثرگذاری داروهای مسکن نیز کمک کند.

مصرف سوخت بدن و ایجاد انرژی بیشتر

تحقیقات مجله فیزیولوژی اینترنشنال نشان داد که مصرف مقادیر محدود کافئین پس از تمرینات ورزشی به خصوص در رشته های استقامتی متابولیسم بدن را تا مدت زیادی بالا نگه می دارد. هم چنین این تحقیق نشان داد که این ماده به پر شدن سریعتر منابع گلیکوژن بدن پس از تمرین بدنی بسیار کمک می کند.